Το πραγματικό διακύβευμα των ημερών δεν είναι η καταδίκη των μελών της ΧΑ που έχουν συλληφθεί και ανακρίνονται. Αν δεν είναι το πρώτο βήμα προς το ξερίζωμα του ενδόμυχου φασισμού που έχει για τα καλά αποικήσει το συλλογικό μας αυθόρμητο το μόνο που θα επιτευχθεί είναι μια απλή αναδίπλωση του φαινομένου.
Όσο ο σεξισμός, η ομοφοβία, η ενδοοικογενειακή βία, ο τραμπουκισμός του διαφορετικού, το μίσος για ο,τι δεν κατανοούμε εδράζεται βαθιά μέσα μας τόσο ευκολότερο θα γίνεται για την επόμενη ΧΑ να κερδίσει την εμπιστοσύνη μεγάλων μερίδων της κοινωνίας. Και αν στην παρούσα συγκυρία η ψήφος στο ναζισμό αποδείχτηκε ανακόλουθη με το γενικότερο πλαίσιο που αυτός εκφράζει, στην επόμενη ιστορική συγκυρία τα πράγματα μπορεί να είναι πολύ διαφορετικά.
Οι συλλήψεις των ηγετικών στελεχών της ΧΑ οδήγησε σε μια σχετική υποχώρηση των φασιστικών εκδηλώσεων. Όσο λοιπόν το τέρας αναδιοργανώνει τις δυνάμεις του είναι μια μοναδική ευκαιρία για τις κοινωνικές δομές να μετατραπούν σε προοδευτικές και να θωρακίσουν την κοινωνία απέναντι στην επόμενη επίθεση του φασισμού, να γίνει πραγματικά -η συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας-το άλλο άκρο του.
Το πρώτο βήμα είναι η δημιουργία ενός συστήματος παιδείας που να διέπεται από τις αρχές του σεβασμού στη διαφορετικότητα και την ελευθερία αυτοπροσδιορισμού. Το ρόλο αυτό αναπόφευκτα θα πρέπει να παίξουν οι λειτουργοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και τα μέσα ενημέρωσης, τηλεοπτικά και ηλεκτρονικά. Αφήνω την οικογένεια έξω από αυτή τη διαδικασία καθώς η κάθε οικογένεια έχει ήδη σχηματίσει έναν μη ευέλικτο τρόπο διαπαιδαγώγησης και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων θα χρειαστεί να επανεκπαιδευτεί μαζί με τα νεότερα μέλη της οικογένειας.
Ακούγεται συχνά τις τελευταίες μέρες πως χρειάζεται να απαλλαγούν από τα "σταγονίδια" του ναζισμού η δικαιοσύνη, τα σώματα ασφαλείας και ο στρατός. Αυτό είναι μερικώς μόνο σωστό καθώς το να μην έχεις έναν φασίστα αξιωματικό είναι κάτι αλλά αν ο ίδιος αξιωματικός εξελιχθεί σε έναν άνεργο φασίστα το κέρδος για την κοινωνία (αν αυτό υπάρχει) είναι μικρό.
Το δεύτερο βήμα πρέπει να είναι η επανόρθωση των καταστρεμένων δομών κοινωνικής πρόνοιας, της υγείας, της ασφάλισης και της ευκαιρίας σε εργασία. Η κατάρρευση αυτών των δομών, καθώς και το αίσθημα διαρκούς ανασφάλειας, δεν είναι γεννεσιουργός αιτία του φασιστικού φαινομένου αλλά λειτουργούν με καταλυτικό τρόπο στην ενίσχυσή του. Μια τέτοια εξέλιξη βέβαια απαιτεί πολιτική βούληση την οποία η παρούσα κυβέρνηση δεν φαίνεται να έχει.
Ως επιστέγασμα θα πρέπει να τεθεί μια νέα κοινωνική αντίληψη που να επιτάσσει πως η επόμενη ιστορική συγκυρία θα βρει το νομικό σύστημα έτοιμο να εξαλείψει παρόμοιες αντιλήψεις άμα τη γενέσει τους όχι βέβαια ποινικοποιώντας τη σκέψη -κάτι τέτοιο θα ήταν σκοταδιστικό- αλλά έχοντας ως ιστορική εμπειρία τις πράξεις που συνεπάγονται οι ιδέες του φασισμού και του ναζισμού.
Η ηγεσία της ΧΑ φαίνεται πως έχει νικηθεί έστω προσωρινά, η νίκη όμως της ελευθερίας εναντίον του φασισμού είναι μια νίκη που θα έρθει βήμα-βήμα και μόνο με συλλογική, αποφασιστική δράση από το σύνολο της κοινωνίας, ας είναι η ποινική καταδίκη της παρέας του Μιχαλολιάκου η αρχή του τέλους του φασιστικού μίσους και της μισαλλοδοξίας.
