Τρίτη 17 Δεκεμβρίου 2013

Η ξεφτίλα μιας τηλεόρασης που πεθαίνει

Συνήθως οι αναρτήσεις μου αφορούν θέματα πολιτικής και κοινωνικής επικαιρότητας, το παρακάτω κείμενο θα ασχοληθεί -με αφορμή ένα θέμα που προέκυψε πριν λίγες μέρες στην εκπομπή της Ανίτας Πάνια- με το επίπεδο των ανθρώπων της τηλεόρασης. 
Είναι πολιτικό το θέμα; Σαφώς και είναι. Η τηλεόραση από το 1960 και έπειτα άλλοτε με άμεσο και άλλοτε με έμμεσο τρόπο, διαμορφώνει ένα νέο τρόπο ζωής και μια νέα αντίληψη για τη ζωή. Το "newlife" ήρθε στην Ελλάδα λίγα χρόνια μετά την έλευση της ιδιωτικής τηλεόραση την τελευταία δεκαετία του προηγούμενου αιώνα. Η ιδιωτική τηλεόραση ξεκίνησε στη χώρα με ένα σύνολο ενημερωτικών και κωμικών εκπομπών που έδειχναν πως ήταν η απάντηση σε μια απαρχαιωμένη κατάσταση την οποία και ερχόταν να αλλάξει. 
Οι κωμωδίες οπως οι αυθαίρετοι, οι απαράδεκτοι, το σόι μας προκαλούσαν γέλιο μέσα από καταστάσεις που σατύριζαν τα κοινωνικά κατάλοιπα της χούντας και του τριπτύχου "Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια" που παρέμειναν μετά την πτώση της, θέτοντας τα πιο ωμά. Αλλες κωμικές σειρές όπως το οι μεν και οι δεν ή το της Ελλάδος τα παιδιά, έθεταν με ενα τρόπο πιο έμμεσο το τραγελαφικό των τύπων και του καθωσπρεπισμού. 
Οι ενημερωτικές εκπομπές ξεκίνησαν από δημοσιογράφους των τότε εφημερίδων και για κάποια χρόνια παρέμειναν σε σχετικά υψηλά επίπεδα ενημέρωσης και δημοσιογραφικής δεοντολογίας.
Κάπου λοιπόν στα μέσα της δεκαετίας του 90 η τηλεόραση έχει γίνει το σημαντικότερο μέσο ψυχαγωγίας της καθημερινότητας και σε αυτήν ακριβώς τη φάση η τηλεόραση αποφασίζει να γίνει κάτι άλλο, να διαμορφώσει μια κοινωνία που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες των ιδιοκτητών των ιδιωτικών καναλιών. Κάπου εκεί ξεκινούν οι "ανάλαφρες ψυχαγωγικές εκπομπές" αρχικά ως πρωινής ζώνης, στη συνέχεια ως μεσημεριανές ζώνης, της απογευματινής και βραδινής και τέλος όλων των ζωνών, όλων των ωρών.
Η ολομέτωπη επίθεση του lifestyle είχε ξεκινήσει με πρωτοστάτες τον Κωστόπουλο, το Λιάγκα, την Πάνια, τη Μενεγάκη και άλλους πολλούς. Ποιό ήταν το μήνυμά του; Η υπόσταση του άντρα είναι η επαγγελματική επιτυχία και τα λεφτά, αν δεν τα έχεις αυτά δεν έχεις τίποτα. Η υπόσταση της γυναίκας είναι να είναι όμορφη, να πάσχει από ανορεξία και να μην έχει άποψη για τίποτε άλλο πέρα από τις νέες τάσεις της μόδας και το νέο δίσκο των ελαφρολαϊκών τραγουδιστών. Μάλιστα η Πάνια δε δίστασε πολλές φορές να αντιμετωπίσει πολύ σοβαρά κοινωνικά θέματα όπως αυτό των εξαρτήσεων ή του HIVως τραγέλαφο, να εκμεταλλευτεί με το χειρότερο τρόπο ανθρώπους με νοητική υστέρηση ή με ψυχικές ασθένειες ως γελωτοποιούς με αντάλλαγμα λίγα λεπτά δημοσιότητας, απαξιώνοντας τους ως άτομα αλλά παράλληλα στιγματίζοντας ολόκληρες ομάδες συνανθρώπων μας, αμβλύνοντας τον κοινωνικό ρατσισμό απέναντί τους.
Η μεγάλη επιτυχία του lifestyle που ξεκίνησε από την τηλεόραση επεκτάθηκε και κατατροπωσε όλα τα μέσα ενημέρωσης, τα περιοδικά πολιτικού και κοινωνικού περιεχομένου αντικαταστάθηκαν από lifestyle περιοδικά, τα περισσότερα ραδιόφωνα έγιναν κουτσομπολίστικοι βάλτοι και κάθε τι το διαφορετικό κατατροπώθηκε εν ριπή οφθαλμού. Οταν λοιπόν η παντοκρατορία του lifestyle έγινε οριστική ξεκίνησε ο κανιβαλισμός και μαζί με αυτόν ο καθωσπρεπισμός. Η παλιά συντηρητική άποψη είχε επανέλθει, ενδεδυμένη ακριβά ιταλικά κουστούμια, φορέματα διάσημων μόδιστρων και θηριώδη SUV. 
Η καινούρια άποψη μπορεί να εξαφανίστηκε από την τηλεόραση που όπως αποδείχθηκε δεν ήταν το κατάλληλο περιβάλλον γι' αυτή, περιπλανήθηκε σε κάποια λίγα free press και ραδιόφωνα αλλά ούτε κι εκεί βρήκε κατάλληλο έδαφος. Εν τέλει εγκαταστάθηκε σε κάτι εντελώς άυλο, το διαδίκτυο. Τα social media και το YouTube έγιναν οι νέες μορφές έκφρασης του καινούριου και της σάτιρας. Η τηλεόραση αναγνώρισε το νέο εχθρό και προσπάθησε να τον πολεμήσει, όταν είδε πως δεν τα καταφέρνει προσπάθησε να το κατακτήσει. Διάφοροι γνωστοί bloggers και youtubers είναι πλέον συχνά καλεσμένοι εκπομπών της τηλεόρασης, στις περιπτώσεις αυτές τις περισσότερες φορές προσπαθεί να καλουπώσει τους "καλεσμένους" σε έναν κώδικα δικό της. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι αυτό μιας νέας κοπέλας της Χριστιάνας Θάνου που κλήθηκε στην εκπομπή της Πάνια. Στην εκπομπή αυτή, παρά τις διαβεβαιώσεις πως θα κινηθούν σε επίπεδα συνέντευξης περί της δουλειάς της στο γνωστό gaming community "gameworld.gr" ολόκληρη η εκπομπή αναλώθηκε στο να προσπαθεί η παρουσιάστρια να παρουσιάσει το gaming και το Internet γενικότερα ως μια new age εξάρτηση που εν δυνάμει οδηγεί στη σχιζοφρένεια! Στην προσπάθεια αυτή βρήκε συμπαραστάτη τον προϊστάμενο της δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος (!) ο οποίος είπε ούτε λίγο ούτε πολύ πως όσα παιδιά και νέοι περνούν περισσότερο από μια ώρα την ημέρα στον υπολογιστή για να ψυχαγωγηθούν, αναπτύσσουν επιθετικές συμπεριφορές. Η καλεσμένη λοιπόν στάθηκε με αξιοπρέπεια απέναντι στις επιθέσεις των ανθρώπων που την κάλεσαν και αντί οι άνθρωποι που την φιλοξενούσαν να το σεβαστούν, το εξέλαβαν ως αδυναμία και της χαμήλωσαν το μικρόφωνο...
Το lifestyle είναι η απόλυτη έκφραση της κυρίαρχης ιδεολογίας, ο συμπαραστάτης του είναι η εξουσία και ο χώρος δράσης του είναι τα παλιά ΜΜΕ, από την άλλη το Internet αποτελεί ένα χώρο ελεύθερης έκφρασης, καταργεί τους δήθεν καθωσπρεπισμούς, είναι ο χώρος που μια νέα κοπέλα διαπρέπει όχι μόνο γιατί είναι νέα και όμορφη αλλά και γιατί έχει κάτι να πει που ενδιαφέρει ένα υποσύνολο της κοινωνίας, ας είναι σε επίπεδο ψυχαγωγίας. Είναι ο χώρος που μπορούμε όλοι μας να λέμε την άποψή μας ελεύθερα με όποιον τρόπο θέλουμε, όποια κι αν είναι αυτή, κι ας διαφωνούμε με τις ώρες μετά για το παραμικρό. Ας ελπίσουμε μόνο να μην βρει τρόπο το παλιό κατεστημένο τρόπο να αλλοτριώσει και αυτό το χώρο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου